Państwa UE osiągnęły porozumienie w sprawie podatku węglowego (CBAM)

Wstęp

15 marca 2022 r. Rada Unii Europejskiej wypracowała kompromisowe podejście w sprawie mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO₂ (Carbon Border Adjustment Mechanism - CBAM), czyli tzw. granicznego podatku węglowego, stanowiącego jeden z kluczowych elementów unijnego pakietu „Fit for 55”. Nowa danina nakładana ma być na produkty importowane na obszar celny UE, których wytwarzanie wiąże się z wysokimi emisjami CO₂ i ma na celu przeciwdziałanie sytuacji, w której wysiłki UE na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych byłyby niweczone przez przywóz produktów wytwarzanych w państwach trzecich, stosujących mniej rygorystyczne środki przeciwdziałania zmianom klimatu, niż zakłada polityka Unii Europejskiej. CBAM przyczynić ma się również do zapobiegania przenoszeniu produkcji lub uniemożliwianiu przywozu produktów wysokoemisyjnych, a także ma zachęcić kraje pozaunijne do bardziej zrównoważonego rozwoju i zmniejszenia emisji.

Zatwierdzony wstępnie przez państwa członkowskie projekt rozporządzenia ustanawiającego CBAM, określa produkty, których miałby dotyczyć ten mechanizm oraz harmonogram jego wprowadzania, stopniowo w latach 2023-2025. Nowa regulacja dotyczyć będzie ściśle określonych, opisanych za pomocą kodów CN towarów, w następujących kategoriach:

• cement,
• energia elektryczna,
• wyroby przemysłu hutniczego (żelazo i stal),
• aluminium.

Rozporządzenie obejmie import z całego świata, z wyjątkiem towarów pochodzących z Islandii, Liechtensteinu, Norwegii, Szwajcarii oraz określonych terytoriów, takich jak np. Ceuta czy Livigno, z zastrzeżeniem spełnienia przez te kraje lub terytoria określonych w rozporządzeniu warunków. Z obowiązków w zakresie CBAM mają być wyłączone przesyłki o wartości rzeczywistej mniejszej niż 150 EUR.

CBAM ma działać równolegle z unijnym system handlu emisjami (EU ETS) ustanowionym na mocy dyrektywy 2003/87/WE i uzupełniać jego funkcjonowanie w odniesieniu do towarów importowanych. Stopniowo zastąpić ma on istniejące unijne mechanizmy radzenia sobie z ryzykiem ucieczki emisji, w szczególności przydział bezpłatnych uprawnień w ramach EU ETS.

Na importerów towarów objętych nowym rozporządzeniem nałożonych zostanie szereg obowiązków, takich jak konieczność uzyskania statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM w odrębnej procedurze, obowiązek zakupu certyfikatów CBAM, których cena stanowić będzie średnią cen zamknięcia uprawnień w ramach EU ETS na wspólnej platformie aukcyjnej zgodnie z procedurami określonymi w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1031/2010 w odniesieniu do każdego tygodnia kalendarzowego, a także obowiązek składania rocznych deklaracji. Komisja Europejska prowadzić będzie unijny centralny rejestr upoważnionych zgłaszających CBAM w formie elektronicznej bazy danych, zawierającej informacje dotyczące posiadanych przez upoważnionych zgłaszających certyfikatów CBAM.

Pomimo wypracowania kompromisowego projektu rozporządzenia w sprawie CBAM, nadal nierozstrzygniętych pozostaje kilka kluczowych, spornych kwestii, m.in. opodatkowanie sektora produkcji wodoru.

Źródło: Rada Unii Europejskiej