Wstęp
Spis treści
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości już wkrótce zaprezentuje wyniki II edycji badań Branżowego Bilansu Kapitału Ludzkiego dla branży budowlanej. Jednym z kluczowych wyzwań, stojących aktualnie przed sektorem, jest coraz większa liczba regulacji w zakresie ochrony środowiska i rosnące wymogi dotyczące ekologii i zrównoważonego budownictwa. Czy przyszłość sektora będzie zielona?
Jak informuje Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), wpływ wyzwań związanych z dostosowaniem budownictwa do wymagań kolejnych proekologicznych regulacji dostrzega obecnie co druga firma z branży (52%). 53% przedsiębiorców, ankietowanych w ramach najnowszej odsłony badań Branżowego Bilansu Kapitału Ludzkiego (BBKL) dla sektora, wskazuje na spodziewany wpływ w tym zakresie także w przyszłości.
W każdym z trzech scenariuszy rozwoju branży, opracowanych w ramach badania, istotnym elementem przyszłości jest ekologia. Wynika z nich, że branża może być w różnym stopniu przygotowana/otwarta do przejścia na zielone budownictwo – od przygotowania słabego i niechęci do wprowadzania zmian po dobre przygotowanie branży i pełną otwartość.
Podwaliny zeroemisyjnych budynków
Oddziaływanie branży budowlanej na klimat i środowisko wykazują liczne, ogólnodostępne opracowania. Według danych ONZ z 2020 roku to właśnie budynki odpowiadają za 38% światowych emisji CO2, z czego 28% przypada na emisje powstające przy ich eksploatacji. 10% przypisuje się zużyciu energii z działalności przemysłu budowlanego.[1] Tymczasem, zgodnie z Porozumieniem Paryskim, do 2050 r. państwa Unii Europejskiej zobowiązują się do obniżenia śladu węglowego. Temat ten dotyczy również obszaru związanego z budownictwem. Budynki nowe i poddawane modernizacji mają być neutralne, także jeśli chodzi o emisje powstające głównie w procesie budowlanym związane z wydobyciem surowców, produkcją materiałów, procesem budowy czy rozbiórki budynków (tzw. ślad węglowy wbudowany). Do 2030 roku emisje mają zostać obniżone o 55% (założenia programu Fit for 55).
Polska staje tym samym przed istotnym wyzwaniem – jak wynika z raportu Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego (PLGBC) i EBOiR „Zerowy ślad węglowy budynków. Mapa drogowa dekarbonizacji budownictwa do roku 2050” – aż około 42% budynków mieszkalnych w kraju cechuje niska lub bardzo niska efektywność energetyczna.
W 2020 r. istniało zaledwie 1100 budynków z certyfikatami poświadczającymi ich „zrównoważenie”. Nowo powstające inwestycje biurowe już od jakiegoś czasu projektuje się w duchu zrównoważonym, dbając o stosowne certyfikaty. Udział takich nieruchomości wzrasta szczególnie w segmencie obiektów logistycznych i przemysłowych oraz handlowych. Jeśli chodzi o budynki mieszkalne zmiany są dopiero widoczne na horyzoncie, a samych obiektów powstaje dotąd niewiele.
Wyzwania w funkcjonowaniu branży budowlanej
W wyniku sytuacji ekonomiczno-gospodarczej w kraju i na świecie, przedsiębiorcy i eksperci wskazują na znaczne zaburzenia w dotychczasowych łańcuchach dostaw i wzrost cen surowców. Powstające wyzwania już teraz powodują konieczność poszukiwania nowych dostawców i surowców, co potwierdza 49% respondentów PARP. 48% wskazuje, że spodziewa się podobnych wyzwań w przyszłości.
Jak wynika z raportu BBKL, te wyzwania będą bardziej znaczące dla średnich i dużych firm, które realizują stosunkowo więcej projektów potencjalnie wpływających na środowisko. Należy jednak przyjąć, że wymogi związane ze zrównoważonym budownictwem (pasywnością budynków i budowli itd.) będą dotyczyć wszystkich firm. Szczęśliwie około połowa pracodawców deklaruje, że już dziś jest gotowa do tych zmian.
Pracownicy w obliczu zmian
Jak podaje PARP w opracowaniu, konieczność zagospodarowania tematu ekologii może znacząco wpłynąć na strukturę zatrudnienia w firmie. Pojawią się nowe stanowiska lub nowe obowiązki dla dotychczasowych pracowników. W związku z wymogami ekologicznymi w kontekście budownictwa, zdaniem pracodawców, w ciągu najbliższych 5 lat pojawią się w branży niewystępujące w niej dotychczas stanowiska, takie jak:
- specjalista ds. wykorzystania ekologicznych materiałów i technologii (20%wskazań ),
- specjalista ds. wykorzystania alternatywnych materiałów i technologii (18% wskazań ),
- inspektor ds. ochrony środowiska (17% wskazań).
Eksperci branżowi, biorący udział w badaniu PARP, zgadzają się, że w najbliższej przyszłości wzrośnie zapotrzebowanie na wiedzę z zakresu ochrony środowiska i z obszaru gospodarki odpadami. Pojawi się także popyt na umiejętności wykorzystywania nowych materiałów w pracach budowlanych, uwzględniania rozwiązań ekologicznych w inwestycji oraz prowadzenia recyklingu, w tym np. sortowania materiałów w trakcie prowadzenia prac budowlanych. Przydatna w przyszłości będzie również znajomość regulacji prawnych z zakresu niskoemisyjności czy energochłonności. Co ciekawe, jak pokazują badania w ramach BBKL w budownictwie, w co piątej firmie pracownicy posiadają już te kompetencje.
Istotnym wyzwaniem będzie także rozwój technologii. Zmiana ta wymusi z kolei wzrost oczekiwań wobec kadr, co spowoduje konieczność pozyskiwania osób posiadających kompetencje rzadko dotąd wykorzystywane. Przynajmniej część z tych nowych technologii będzie związana z ekologią.
Porozmawiajmy o kondycji budownictwa
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości już dziś zaprasza na pierwsze w tym roku wydarzenie z cyklu spotkań „Okrągły stół”, omawiających wyniki badań sektorowych nt. potrzeb kompetencyjnych pracodawców i pracowników. Spotkanie „Jak bardzo zielona? Przyszłość branży budowlanej w wynikach badań BBKL” skierowane jest w szczególności do przedsiębiorców, przedstawicieli instytucji edukacyjnych, rynku pracy i administracji publicznej oraz ekspertów i analityków związanych z branżą budowlaną.
Podczas wydarzenia zaprezentowane zostaną szczegółowe wyniki drugiej edycji badań Branżowego Bilansu Kapitału Ludzkiego dla sektora budowlanego realizowanego przez PARP we współpracy z Sektorową Radą ds. Kompetencji w Budownictwie.
Nie zabraknie rozmów na temat:
- przyszłości branży budowlanej w świetle trendów, które wydają się mieć decydujący wpływ na jej rozwój,
- zielonego budownictwa jako szansy na przewagę konkurencyjną polskich firm,
- przygotowania kadr na zmieniającą się przyszłość,
- wyzwań związanych z zatrudnieniem pracowników w branży.
W wydarzeniu udział wezmą przedstawiciele Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Rady ds. Kompetencji, a także prelegenci ze świata biznesu.
Spotkanie odbędzie się online. Szczegółowe informacje znaleźć można na stronie PARP.
[1] 2020 Global Status Report for Buildings and Construction: Towards a Zero-emission, Efficient and Resilient Buildings and Construction Sector
