Wstęp
Table of contents
Wszczęcie procesu restrukturyzacyjnego nie zawsze gwarantuje sukces, jakim jest uratowanie przedsiębiorstwa przed upadłością. Restrukturyzacja okazuje się nieskuteczna zwłaszcza z powodu błędów, jakie popełniają sami przedsiębiorcy.
Przyjrzyjmy się najczęstszym błędom popełnianym przez przedsiębiorców w procedurze restrukturyzacyjnej. Co prawda niezmiernie rzadko zdarza się kumulacja ich wszystkich, jednak każde niedopatrzenie ze strony zarządzających restrukturyzowaną firmą może niestety całkowicie zniweczyć wdrożony proces.
1. Nieprecyzyjne określenie celów
Reorganizacja i odpowiednia modyfikacja ekonomicznych poczynań danego podmiotu gospodarczego musi doprowadzić do konkretnych, „namacalnych” zmian, których efektem będą pożądane i oczekiwane skutki dla przedsiębiorstwa. W tym celu nie wystarczy jedynie ogólna wzmianka o zwiększeniu przychodów, czy też ograniczeniu kosztów (chociażby poprzez redukcję zatrudnienia). Niezbędne jest przedstawienie konkretnych ekonomicznych wskaźników i wartości, a także metody dochodzenia do tych określonych wyników.
Procedury wdrażane w procesie restrukturyzacji w danej firmie muszą pogodzić dwa czynniki:
- skuteczność w dochodzeniu do określonych celów,
- przejrzystość dla wszystkich uczestników procesu.
W każdym działaniu należy upatrywać korzyści w dłuższej perspektywie czasu. Postawione przed firmą cele powinny mieć solidne podstawy, zarówno merytoryczne, jak i praktyczne z punktu widzenia zarządzania daną firmą.
2. Brak współpracy z kancelarią prawną
Restrukturyzacja jest procesem niezwykle złożonym, obejmującym swoim zasięgiem wszystkie obszary działania firmy. W tej sytuacji niezwykle ważne jest profesjonalne spojrzenie z zewnątrz oraz obiektywizm, co w tym kontekście z pewnością nie jest domeną pracowników danego przedsiębiorstwa (nawet na szczeblu kierowniczym), gdyż są oni wprost zależni od pracodawcy, więc prawdopodobne jest wystąpienie tu konfliktu interesów lub obawa o swoje miejsce pracy.
Ważną, jeśli nie ważniejszą rzeczą, jest wykorzystanie wiedzy i doświadczenia, nabytych w trakcie podobnych czynności – czego zazwyczaj brakuje przedsiębiorcy i kadrze firmy. Gwarantem pomyślnego zakończenia procesu jest zatem skorzystanie z usług kancelarii prawnej lub kancelarii doradcy restrukturyzacyjnego, mogącej się poszczycić współpracą z licznymi podmiotami gospodarczymi i skutecznym dokonaniem wielu postępowań restrukturyzacyjnych.
3. Niewłaściwy plan restrukturyzacji
Wierzyciele to jeden z istotniejszych powodów, dla których postępowanie restrukturyzacyjne w ogóle jest przez daną firmę wdrażane. Z tego powodu należy im się kompleksowe wyjaśnienie zaistniałych problemów, jasny obraz dotyczący podejmowanych działań (zarówno bieżących, jak i planowanych), a także podanie przyczyn mających wpływ na zakłócenie płynności finansowej w przedsiębiorstwie. W tym celu niezbędne jest stworzenie planu restrukturyzacji, uwzględniającego także czynniki zewnętrzne, na które przedsiębiorca nie ma wpływu. Mowa tutaj między innymi o:
- zgodzie zarządcy,
- polityce banków,
- zobowiązaniach nałożonych przez sąd,
- postanowień wydawanych przez sędziego-komisarza.
Wypracowanie odpowiedniego układu z wierzycielami (odpowiedniego planu restrukturyzacji) musi opierać się na konkretnych założeniach, akceptowalnych dla każdej ze stron postępowania. W tym celu, korzystając z pomocy kancelarii prawnej/doradczej, przedsiębiorca powinien przygotować szczegółowy plan restrukturyzacji, odzwierciedlający bieżący stan firmy, sytuację branży, a także uzasadnienie dla konieczności wdrożenia zaproponowanych zmian, bowiem tylko na tej podstawie można pokusić się o wykonanie prognoz na potrzeby złożonych propozycji układowych.
4. Zwlekanie z wdrożeniem procesu restrukturyzacyjnego
Odwlekanie restrukturyzacji wbrew oczywistym przesłankom konieczności wdrożenia takiego procesu stanowi niekorzystny sygnał dla wierzycieli w odniesieniu do intencji i wiarygodności dłużnika, a już z pewnością okolicznością dla nich bardzo niekorzystną jest wkroczenie na teren przedsiębiorstwa komornika – co często prowadzi wprost do upadłości, pieczętując już niestety los firmy.
Za znacznie skuteczniejsze należy uznać wdrożenie działań restrukturyzacyjnych już w chwili zauważenia niepokojących sygnałów świadczących o złej kondycji przedsiębiorstwa. Jest to reakcja zdecydowanie właściwsza, dająca znacznie większe możliwości w zakresie wyjścia podmiotu gospodarczego z kryzysu.
Warto także przestrzec w tym miejscu przed zbyt gorliwym zabezpieczaniem mienia dłużnika na krótko samym złożeniem wniosku restrukturyzacyjnego. Tego typu działanie znacząco podważa bowiem zaufanie wierzycieli oraz może okazać się nieskuteczne z powodu tzw. skargi pauliańskiej, która pozbawia de facto skuteczności wszystkie działania (czynności prawne) dłużnika podjęte w ostatnich pięciu latach.
5. Brak odpowiedniej komunikacji na linii wierzyciel – dłużnik
Szczera rozmowa (lub szerzej – komunikacja) z wierzycielem przynosi z reguły wyłącznie pozytywne skutki w procesie restrukturyzacyjnym, albowiem utwierdza go ona w przekonaniu o czystości intencji dłużnika i realnej woli rozwiązania zaistniałych problemów. Unikanie kontaktu może świadczyć natomiast o czymś zupełnie odwrotnym. Poza tym milczenie w połączeniu z przewlekłością postępowania restrukturyzacyjnego, jest wystarczającym powodem do wykazania zniecierpliwienia przez wierzycieli, co w przypadku prowadzenia postępowań układowych będzie stanowić poważne utrudnienie.
Wreszcie - nietransparentność postępowania restrukturyzacyjnego wpływa negatywnie na wiarygodność i wizerunek dłużnika, a w efekcie poważnie osłabia jego pozycję w procesie restrukturyzacji.
Wyeliminowanie w procesie restrukturyzacji przedstawionych błędów powinno zwiększyć szanse na osiągnięcie sukcesu i pomyślne przeprowadzenie procesu restrukturyzacyjnego, w pełni zgodnego z intencjami przedsiębiorstwa, które popadło w przejściowe problemy finansowe.
radca prawny Łukasz Bogaczyk
Kancelaria Radcy Prawnego Maciej Sójka w Poznaniu